Βγαίνοντας απ΄ το σχολειό - «En sortant de l’école» - Ζακ Πρεβέρ

Το ποίημα του Πρεβέρ μάς ταξιδεύει σε ένα φανταστικό γύρο του κόσμου, με όχημα τη νεανική πνοή, την εφευρετικότητα του νου και την ψυχική ανάγκη των παιδιών για επικοινωνία. Προέρχεται από τη δεύτερη ποιητική συλλογή του Πρεβέρ Ιστορίες (1946).

Ο Ζακ Πρεβέρ (Jacques Prévert, 4 Φεβρουαρίου 1900 - 11 Απριλίου 1977) ήταν Γάλλος ποιητής και σεναριογράφος. Υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα των γαλλικών γραμμάτων, με ιδιαίτερη συνεισφορά στο χώρο της ποίησης και του θεάτρου. Κατά τη διάρκεια των σχολικών του χρόνων στο Παρίσι έδειξε ιδιαίτερη αγάπη για το θέατρο, μια αγάπη που καλλιέργησε και ο πατέρας του που υπήρξε κριτικός θεάτρου. Ολοκλήρωσε μόνο την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και εγκατέλειψε το σχολείο μόλις έλαβε το Certificat d'études. Εργάστηκε στο παρισινό πολυκατάστημα Le Bon Marché μέχρι το 1918, οπότε κατετάγη στο στρατό για την εκπλήρωση της υποχρεωτικής θητείας του.
Μέσα από την ποίησή του, τραγούδησε τον άνθρωπο, τη φύση και τη ζωή. 
Η γραφή του είναι απλή, καθημερινή, κατάσπαρτη από ανατρεπτική εικονοπλασία. Επηρεάζεται από τον υπερρεαλισμό. 
Υμνεί την ελευθερία, την ειρήνη, τη νιότη, τον έρωτα, τη δικαιοσύνη. Καταδικάζει τον πόλεμο, την αδικία, την εκμετάλλευση και συμπαραστέκεται στους πονεμένους της ζωής.
Χαρακτηρίστηκε ως ο Πικάσο της σύγχρονης γαλλικής ποίησης

Για το κίνημα του υπερρεαλισμού μπορείτε να δείτε πληροφορίες στο βιβλίο Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων στο λήμμα Υπερρεαλισμός. Διαβάστε εδώ στο ψηφιακό βιβλίο.

ΘΕΜΑ: το φανταστικό ταξίδι των μαθητών σε όλο τον κόσμο και οι αξέχαστες εμπειρίες τους. 
ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η δημιουργική φαντασία των παιδιών και η ανάγκη τους να ξεφύγουν από την ασφυκτική καθημερινότητα και να αποκτήσουν όμορφες εμπειρίες.

Βγαίνοντας από το σχολειό μας
Συναντήσαμε
Ένα μεγάλο σιδηρόδρομο
Μας έφερε μια βόλτα
Γύρω τριγύρω από τη γη
Σ' ένα χρυσό βαγόνι
Και γύρω γύρω από τη γη μας
Συναντήσαμε
Τη θάλασσα να κάνει τον περίπατό της
Μαζί με τα κοχύλια της
Με τ' αρωματισμένα της νησιά
Με τα ωραία της ναυάγια
Και με τους καπνιστούς της σολομούς
Και συναντήσαμε
Πάνω απ' τη θάλασσα
Τ' αστέρια που μαζί με το φεγγάρι
Με ιστιοφόρο ταξιδεύανε
Για Ιαπωνία
Κι ακόμα συναντήσαμε τους τρεις σωματοφύλακες*
Που με τα χέρια γύριζαν
Τη μανιβέλα* ενός μικρού υποβρύχιου
Κι εκείνο βυθιζότανε
Ψάχνοντας αχινούς
Κι όταν γυρίσαμε στη γη μας
Συναντήσαμε
Πάνω σ' εκείνη τη γραμμή του σιδηροδρόμου
Ένα σπίτι
Που γύρω από τη γη όλο γύριζε
Και γύρω από τη θάλασσα
Και προσπαθούσε να ξεφύγει απ' το χειμώνα
Που το κυνηγούσε

Αλλά κι εμείς πάνω στο σιδηρόδρομο

Αρχίσαμε να τρέχουμε να τρέχουμε

Πίσω από το χειμώνα

Ώσπου στο τέλος τον πατήσαμε

Κι έτσι το σπίτι πια σταμάτησε να τρέχει

Κι η άνοιξη που ήταν σταθμάρχης

Βγήκε και μας χαιρέτησε

Μας ευχαρίστησε

Και τότε τα λουλούδια όλης της γης

Βαλθήκανε να σπρώχνουν

Από παντού το σιδηρόδρομο

Κι εκείνος πια δεν ήθελε να προχωρήσει

Από το φόβο μήπως τα πατήσει

Κι έτσι κι εμείς

Γυρίσαμε πια πίσω με τα πόδια

Γύρω τριγύρω από τη γη

Γύρω τριγύρω από τη θάλασσα

Και γύρω από τον ήλιο

Το φεγγάρι και τ' αστέρια

Με τα πόδια

Και με τα πόδια και με τ' άλογα και μ' αυτοκίνητα

                      Και τέλος με ιστιοφόρα.     

•Kεντρικοί ήρωες του ποιήματος του Πρεβέρ είναι τα παιδιά που με όχημα τη δημιουργική φαντασία, την αθωότητα, την εφευρετικότητα και την ανάγκη τους για επικοινωνία επιχειρούν να ξεφύγουν από την κοινότοπη και ασφυκτική πραγματικότητα, καταργώντας τα σύνορα τόσο του εξωτερικού όσο και του νοητού τους κόσμου, με διάφορα μέσα (τρένο, υποβρύχιο, ιστιοφόρο, αυτοκίνητο, άλογο).

•Ιδέες: Προβάλλεται η ομορφιά της παιδικής φαντασίας, που ανοίγεται σε κόσμους ονειρικούς, έξω από τη μονότονη καθημερινότητα και την πιεστική ατμόσφαιρα του σχολείου.

•Το ποίημα του Πρεβέρ προβάλλει πλήθος θεμάτων προς συζήτηση όπως

•τη δημιουργική φαντασία των παιδιών, 

•την ανάγκη να ξεφύγουν από το ασφυκτικό κλοιό του σχολείου,

•την επιθυμία να γνωρίσουν τον κόσμο και να αποκτήσουν εμπειρίες

•καθώς και τη γενικότερη φαντασία, αισιοδοξία, τόλμη κι ομορφιά της παιδικής ηλικίας.

•Άσκηση: Να εντοπίσετε αυτά τα στοιχεία στο ποίημα.

•

•Κυριαρχούν η ευαισθησία, η ομορφιά, η αισιοδοξία, η αγάπη για την ελευθερία.

•Γλώσσα:

Απλή γλώσσα της καθημερινής ομιλίας.

•Οι λέξεις που χρησιμοποιεί είναι απλές, όμως παίρνουν άλλες σημασίες μέσα από τους περίεργους συνδυασμούς τους και συντελούν στην πρωτοτυπία της έκφρασης.

•Στο λεξιλόγιο υπερισχύουν τα ουσιαστικά και τα ρήματα.

•Έλλειψη στίξης.

                                               Το ποίημα του Πρεβέρ μελοποιημένο και οπτικοποιημένο!

Το ποίημα στα γαλλικά

En sortant de l'école nous avons rencontré un grand chemin de fer qui nous a emmenés tout autour de la terre dans un wagon doré Tout autour de la terre nous avons rencontré la mer qui se promenait avec tous ses coquillages ses îles parfumées et puis ses beaux naufrages et ses saumons fumés Au-dessus de la mer nous avons rencontré la lune et les étoiles sur un bateau à voiles partant pour le Japon et les trois mousquetaires des cinq doigts de la main tournant ma manivelle d'un petit sous-marin plongeant au fond des mers pour chercher des oursins Revenant sur la terre nous avons rencontré sur la voie de chemin de fer une maison qui fuyait fuyait tout autour de la Terre fuyait tout autour de la mer fuyait devant l'hiver qui voulait l'attraper Mais nous sur notre chemin de fer on s'est mis à rouler rouler derrière l'hiver et on l'a écrasé et la maison s'est arrêtée et le printemps nous a salués C'était lui le garde-barrière et il nous a bien remerciés et toutes les fleurs de toute la terre soudain se sont mises à pousser pousser à tort et à travers sur la voie du chemin de fer qui ne voulait plus avancer de peur de les abîmer... Jacques Prévert

Δείτε εδώ κι εδώ ποιητικές δημιουργίες των μαθητών του Μουσικού Σχολείου Βέροιας

Δείτε εδώ σε ιστολόγιο ποιητικές δημιουργίες μαθητών από άλλα σχολεία.

Δείτε «κόσμους» που βρήκαν στο ταξίδι τους άλλοι μαθητές -νεαροί Πρεβέρ:
εδώ κι εδώ κι εδώ

Κι άλλα ποιήματα του Ζακ Πρεβέρ σχετικά με το σχολείο

Σελίδα γραπτού ή Το πουλί λύρα (πατήστε πάνω στον σύνδεσμο για να διαβάσετε το ποίημα σε ελληνική μετάφραση)

L’oiseau -Lyre 

Deux et deux quatre 

quatre et quarte 

huit huit et huit font seize… 

Répétez ! dit le maître 

Deux et deux quatre 

quatre et quatre huit 

huit et huit font seize. 

Mais voilà l’oiseau lyre 

qui passe dans le ciel 

l’enfant le voit 

l’enfant l’entend 

l’enfant l’appelle 

Sauve-moi joue avec moi oiseau ! 

Alors l’oiseau descend 

et joue avec l’enfant 

Deux et deux quatre… 

Répétez ! dit le maître 

et l’enfant joue 

l’oiseau joue avec lui… 

Quatre et quatre huit 

huit et huit font seize 

et seize et seize qu’est-ce qu’ils font ? 

Ils ne font rien seize 

et seize et surtout 

pas trente-deux de toute 

façon ils s’en vont. 

Et l’enfant a caché l’oiseau 

dans son pupitre 

et tous les enfants 

entendent sa chanson 

et tous les enfants

entendent la musique 

et huit et huit 

à leur tour s’en vont 

et quatre et quatre et deux et deux 

à leur tour fichent le camp 

et un et un ne font ni une ni deux 

un à un s’en vont également. 

Et l’oiseau lyre joue 

et l’enfant chante 

et le professeur crie : 

Quand vous aurez fini de faire le pitre 

Mais tous les autres enfants 

écoutent la musique 

et les murs de la classe 

s’écroulent tranquillement 

Et les vitres redeviennent sable 

l’encre redevient eau 

les pupitres redeviennent arbres la craie 

redevient falaise 

le porte-plume redevient oiseau.

Το ποίημα "Σελίδα Γραπτού" σε ιταλικό animation

και δραματοποιημένο

Το ποίημα Σελίδα γραπτού θυμίζει τα λόγια του Έλληνα συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη στο έργο του  "Αναφορά στον Γκρέκο". Με αφορμή το κείμενο του Καζαντζάκη οι μαθητές της β΄ γυμνασίου - μέλη της ραδιοφωνικής ομάδας Μουσικοί Υποκριτές δημιούργησαν ένα ραδιοφωνικό θεατρικό σκετς το οποίο συμπεριλαμβάνεται στη ραδιοφωνική εκπομπή της ομάδας "Αρχαία Ελληνικά στον αέρα - Περί φιλίας ο λόγος" που μεταδόθηκε από το μαθητικό ραδιόφωνο στις 2 Απριλίου 2015. Η εργασία έγινε στο πλαίσιο των μαθημάτων του Θεάτρου και της Λογοτεχνίας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2015 αλλά και τη συμμετοχή των μαθητών στο European School Radio. Ακούστε εδώ το σκετς. 

Πηγή - Ιστοσελίδα Μουσικού Σχολείου Βέροιας

Σώπα δάσκαλε...

"…Ώρες μας έπαιρνε τ' αυτιά ποια φωνήεντα είναι μακρά, ποια βραχέα και τι τόνο να βάλουμε, οξεία ή περισπωμένη κι εμείς ακούγαμε τις φωνές στο δρόμο, τους μανάβηδες, τους κουλουρτζήδες, τα γαϊδουράκια που γκάριζαν και τις γειτόνισσες που γελούσαν, και περιμέναμε πότε να χτυπήσει το κουδούνι, να γλιτώσουμε. Κοιτάζαμε το δάσκαλο να ιδρώνει απάνω στην έδρα, να λέει, να ξαναλέει και να θέλει να καρφώσει στο μυαλό μας τη γραμματική, μα ο νους μας ήταν έξω στον ήλιο και στον πετροπόλεμο γιατί πολύ αγαπούσαμε τον πετροπόλεμο και συχνά πηγαίναμε στο σχολείο με το κεφάλι σπασμένο.
Μια μέρα, ήταν άνοιξη, χαρά Θεού, τα παράθυρα ήταν ανοιχτά κι έμπαινε η μυρωδιά από μια ανθισμένη μανταρινιά στο αντικρινό σπίτι∙ το μυαλό μας είχε γίνει κι αυτό ανθισμένη μανταρινιά και δεν μπορούσαμε πια ν' ακούμε για οξείες και περισπωμένες. Κι ίσια ίσια ένα πουλί είχε καθίσει στο πλατάνι της αυλής του σκολειού και κελαηδούσε. Τότε πια ένας μαθητής, χλωμός, κοκκινομάλης, που 'χε έρθει εφέτο από το χωριό, Νικολιό τον έλεγαν, δεν βάσταξε, σήκωσε το δάχτυλο:

- Σώπα, δάσκαλε, φώναξε σώπα, δάσκαλε, ν' ακούσουμε το πουλί!..."

                                                                               Νίκος Καζαντζάκης

Ζακ Πρεβέρ, «Ο κακός μαθητής» 

Ο κακός μαθητής

Λέει όχι με το κεφάλι

Μα λέει ναι με την καρδιά

Λέει ναι σε όσους αγαπάει

Λέει όχι στον καθηγητή

Είναι όρθιος

Τον ρωτούν

Και όλα τα προβλήματα έχουν δοθεί

Ξαφνικά τον πιάνουν ακατάσχετα γέλια

Και τα σβήνει όλα

Τα ψηφία και τις λέξεις

 Τις ημερομηνίες και τα ονόματα

Τις φράσεις και τους γρίφους

Και παρά τις φοβέρες του καθηγητή

Κάτω από τα γιουχαΐσματα των καλών μαθητών

Με κιμωλίες όλων των χρωμάτων

Πάνω στον μαυροπίνακα της δυστυχίας

Ζωγραφίζει το πρόσωπο της ευτυχίας.

[πηγή: Ζακ Πρεβέρ, Κουβέντες, μτφρ. Μιχάλης Μεϊμάρης, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1994, σ. 57-58]

Ο υπερρεαλισμός στη ζωγραφική